top of page
Tibet Çağlar

Skidmore V. Led Zeppelin Kararı


Led Zeppelin - Stairway to Heaven (1971)

Tüm zamanların en çok bilinen rock şarkılarından biri olan Stairway to Heaven özellikle introsundaki melodisiyle milyonlarca müzikseverin aklına kazınmış durumda. Ancak bu durum, İngiliz rock grubu Led Zeppelin'in hit şarkısını yayınlamasından tam 43 yıl sonra, şarkının bir telif hakkı davasına konu olmasına engel olmadı. Amerikalı müzik grubu Spirit’in Gitaristi Randy Wolfe 1997’de vefat etmiş olsa da yıllar sonra, 2014 yılında Petrella v. Metro-Goldwyn-Mayer Inc. kararında Yüksek Mahkeme'nin zamanaşımının bir telif hakkı ihlali davasını engellemeyeceğine karar vermesi üzerine Wolfe’un vekili Michael Skidmore, Led Zeppelin ve gitaristi Jimmy Page ile vokalisti Robert Plant'in, Wolfe tarafından yazılan ve grubu Spirit tarafından seslendirilen Taurus adlı şarkının bazı bölümlerini kopyaladığını iddia etti ve Led Zeppelin’e karşı dava açtı.


Skidmore’un bu davadaki iddiası ise Taurus bestesinin tamamının Stairway to Heaven’da kullanıldığı değil; yalnızca şarkının başında Taurus’un orijinal kaydında bulunan 8 ölçülük pasajın notalarının kullanılmış olmasıdır. Bu iddiayı somutlaştıran en büyük dayanağı ise grupların birbirini tanıyor ve beraber Stairway to Heaven piyasaya sürülmeden üç sene önce beraber sahne almış olmaları. Ancak Jimmy Page, mahkemede verdiği ifadede Taurus şarkısının da içinde bulunduğu Spirit albümüne sahip olduğunu ancak bu parçadan haberdar olmadığını belirtmiştir.


İddia edilen benzerlik konusunda tarafların uzman müzikologları zıt görüşler ileri sürmüştür. Skidmore’un getirdiği uzman Dr. Alexander Stewart Taurus’un introsunda bulunan harmoninin Taurus'u eşsiz kıldığını ve bu unsurlar Stairway to Heaven'da da yer aldığını ileri sürmüştür. Diğer tarafta Led Zeppelin’in getirdiği uzman Dr. Lawrence Ferrara ise mahkemeye iki şarkının benzediği iddia edilen kısımlarının notalarını mahkemeye delil olarak sunmuş ve şu şekilde gerekçelendirmiştir: “Dizideki benzerlik müzikal açıdan önemli değildir çünkü her şarkıda dizilerden önce ve sonra farklı notalar gelerek farklı melodiler oluşturur.”

Spirit - Taurus (1968)

Dr. Stewart’ın Taurus’u eşsiz kılan ve telif hakları bakımından korunmaya değer unsurlarını pekiştirmek için Skidmore şu argümanı sunmuş; argümanını hem kanun hem içtihatlarla desteklenmiştir: “korunamaz unsurlardan korunabilir bir kombinasyonu korunabilir.”


Skidmore, iddiasında, Feist Publ’ns Inc. v. Rural Tel. Serv. Co. Kararına yer vermiştir. Bu kararda Yüksek Mahkeme’nin değerlendirmesi şu şekildedir: “kesinlikle korunabilir hiçbir unsur içermeyen bir eser bile bu unsurların orijinal bir seçim veya düzenlemesini içeriyorsa telif hakkı koruması için gerekli asgari şartı sağlar."

Yine aynı doğrultuda Satava v. Lowry kararı “korunamaz unsurlardan oluşan bir kombinasyonu korunabilir.” argümanını desteklemek için kullanılmış, ilgili kararda şu ifadelere yer verilmiş: “korunamayan unsurlardan oluşan bir kombinasyonunun, kombinasyon orijinal bir eser teşkil ettiği ve korumayı hak edecek kadar orijinal olduğu sürece telif hakkı korumasına hak kazanabileceğini" … Buna göre, korunamaz unsurlardan oluşan bir kombinasyonunun telif hakkı yasası kapsamında korunabilir olabileceğine dair bir talimatın yasal dayanağı iyi belirlenmiştir.”


Skidmore, bu kararlara dayanarak mahkemenin jüriye bu ilke hakkında bilgi ve talimat vermesini talep etmiş ve Taurus’un ilgili bölümünün korunamaz unsurların birleşiminden ortaya çıkan korunabilir bir eser olduğunu, makul bir jüri üyesinin Stairway to Heaven'ın ilk iki dakika on dört saniyesinde büyük ölçüde benzer bir müzikal pasajın tekrar tekrar ortaya çıkmasının ihlal teşkil ettiği sonucuna varması gerektiğini ileri sürmüştür.


Buna karşı Led Zeppelin’in savunması ise Taurus’ta bulunan müzikal unsurların korunamayacak kadar yaygın olduğu iddiasına dayanmaktadır. Bu iddia savunmada şu cümlelerle yer almıştır: “Gamlar, arpejler veya üç notadan oluşan kısa diziler gibi yaygın müzikal unsurlar telif hakkı ile korunmamaktadır… Taurus'a ait olmayan tüm müzikal unsurları göz ardı etmelisiniz. Taurus'a ait olmayan tüm müzikal unsurları göz ardı ettikten sonra, Taurus'a ait olan ve Stairway to Heaven'da da yer alan herhangi bir müzikal unsur olup olmadığına ve eğer varsa, bunların önemli benzerlikler mi yoksa önemsiz benzerlikler mi olduğuna karar vermelisiniz.”


Temyiz Mahkemesi Apple Computer Inc. v. Microsoft Corp. Kararına dayanarak Skidmore’un objektif olarak bestelediği kombinasyona koruma talep edebileceğini ancak bu korumanın kapsamı belirlenirken kombinasyonun olağanlığı ve ne olasılıkla yaratılabileceğinin dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir. Sonuç olarak da notaların kendi başına telif hakkı korumasına tabi olmadıklarını, tüm müzisyenlerin yararlanmakta özgür olduğu kamusal alana ait olduğunu ayrıca hem Taurus’un hem de Stairway To heaven’ın başında kullanılan bas gitara eşlik edebilecek(hala kulağa hoş gelmeye devam ederken) sınırlı sayıda akor mevcut olduğunu ve buradan kaynaklanan benzerliğin bir telif hakkı ihlali tespiti için yeterli olmadığına, notaların ve kendi başına dayanarak Stairway To Heaven’ın Taurus’tan etkilenmediğine karar vermiştir.


Ancak bilinmelidir ki, Hakim Watford, karşı oy yazısında, Skidmore’un ileri sürdüğü “korunamaz unsurlardan oluşan bir kombinasyonu korunabilir.” İlkesinin jüriye yeterli bir şekilde açıklanmadığı gerekçesiyle Bearchild v. Cobban kararında ifade edilen “Genellikle, jürinin kararından ve delil kayıtlarından, jürinin doğru şekilde bilgilendirilmiş olsaydı aynı sonuca ulaşacağını belirlemenin imkânsız olduğu' durumlarda, bozmayı gerektirecek yeterli önyargı bulacağız." Cümlesine dayanarak yargılamanın hatalı yürütüldüğünü ileri sürmüştür.


Çeviren:

Sanat Hukuku Enstitüsü

Proje Direktörü

Tibet Çağlar



Kaynakça:

- Tercüme edilen kaynak:


- Ek kaynaklar:




Comments


bottom of page