Dünyanın en çok ayrıştığı dönemde, insan hislerinin, üzüntülerinin, arzularının ortak olduğunu romantik bir yöntemle anlatan şarkıydı ‘’Lili Marleen’’. Orijinal sözleri 1.Dünya Savaşı sırasında doğu cephesinde savaşan Hans Leip tarafından yazılan bu şarkı, aslında sanıldığının aksine adları Lili ve Marleen olan iki farklı kadına ithaf edilmişti. Lili, takma isimdir. Hans, bu adı cepheye giderken geride bıraktığı Betty adındaki kız arkadaşı yerine kullanmıştır. Marleen ise, Hans’ın savaş sırasında hastanede tanıştığı ve onda hayranlık uyandıran bir hemşireydi. Adeta bu iki kadın, Hans’ın zihninde bütünleşerek kalemine dökülmüşlerdi. Yalnızca aşk değil, bir askerin yurduna olan özlemi, ölüm korkusu ve yalnızlığı anlatılmıştı dizelerinde.
Şiir, Lale Andersen tarafından şans eseri keşfedilmesi, Nazi Propaganda Bakanı Joseph Gobbels tarafından desteklenmesi ve savaş propagandası olarak kullanılmasıyla ünü iyiden iyiye artan bir şarkıya dönüşür. Alman sokaklarında yankılanan bu aşk şarkısı bir anda kışlalarda söylenir hale gelmiştir. 18 Nisan 1941’de, teslim olunmasıyla ilhak edilen Yugoslavya’nın Belgrad şehri, bombalanmakla harabeye dönmüş olsa da, döneminin en uzak coğrafyalarıyla bağlantı kurabilecek nitelikte bir radyo istasyonuna sahipti. İşgal sonrası bu istasyonda Lili Marleen yayınlanır ve tüm Avrupa, Kuzey Afrika ve Akdeniz sahilleri bu şarkıyla tanışmış olur.
Gün geçtikçe Lili Marleen, sadece Almanların değil, İngiliz, İtalyan, Amerikan ve Rus askerlerinin de sevgililerini hayal ettiği bir şarkıya dönüşmüştür. Gerçekten yaşanmış şu anı hayal etmenizi istiyorum. Bir cephede savaşan Alman ve Amerikan güçleri, akşam olduğunda silah sesleri susuyor, ölüler toplanıyor ve saat 22:00’ye geldiğinde iki taraf da sessizliğe bürünüp radyodan çıkan Lili Marleen’i dinliyorlar. Genelde bir cepheden çalan müzik diğer tarafa ulaşabiliyordu ve bu yüzden tarafların birinde radyo yoksa diğer tarafa ‘Sesi aç’ diye bağırabiliyorlardı. Düşünsenize, kaç bin insan savaşla çamurlanmış zihinlerini 3 dakikalığına da olsa Lili Marleen dinleyerek temizlemeye çalıştı? Kaç kişi insanca duygular taşıyan ve savaşın ortasında sanata dair estetiklik barındıran bu şarkıyı dinleyip ertesi gün ölüme koştu? Aşk, korku, umut... Aslına bakarsanız bu şarkıda olduğu gibi sanat, tüm duygu renklerine can verir ve insan, insan olduğunu hatırlamaya bu şekilde tutunur.
Sanat Hukuku Enstitüsü
Yönetim Kurulu Üyesi
Av. Ege Ergün