Medici hanedanı 14. yy’da ortaya çıkmış, adı duyulmamış bankacı bir aile olsa da, 15.yy’da siyasete adım atmaları ile politik olarak kendilerinden bahsettirmişler ve bankalarında geniş çapta başarı sağlayarak, 1434'ten 1737'ye kadar toplumda güçlü bir yer edinmişlerdir. Edindikleri saygınlığın en büyük sebebi bankanın müşterileri arasında Papa ve Katolik Kilisesi’nin olmasıydı. Floransa’da bulunan hemen hemen bütün tüccarları bağlayan bir sistem geliştiren Mediciler işi nesilden nesile aktararak güçlerini artırdılar. Papa, aileye kilisenin ekonomisini yönetme hakkı verdi. Böylece aile yönetime dahil olmaya başlamıştı. Aileden 3 Papa çıkmıştı: X. Leo, VII. Clement ve XI. Leo. Aile hem bankalarının başarısıyla hem de kilisenin desteğiyle siyasette güçlü bir yer edindi ve varlıklarını aynı zamanda sanat, tiyatro, edebiyat gibi alanların gelişmesi için kullandılar. Siyasi stratejileri ve Michelangelo gibi büyük sanatçıları himayelerine almaları sayesinde günümüze kadar gelmeyi başaran miraslarının temelini atmışlar ve Rönesans'ın gelişip yayılmasını sağlamışlardır.
Medici ailesi üyelerinden Cosimo o dönemde siyasetin içine en çok dahil olan isimlerden biri olmuş ve aynı zamanda sanata yaptığı büyük yatırımlar sayesinde halktan büyük övgü kazanmıştır. Döneminde meydana gelen anlaşmazlıkları çözmek için çok yardımcı olan Cosimo, savaşın ticaret için kötü olduğuna inanıyordu ve Lombardiya'daki bir dizi savaşın sona ermesi için pazarlık yaptı. Bu, devletler arasında karşılıklı bir bölge anlaşmasının kurulmasına yardımcı oldu. Cosimo’nun ölümünden sonra halk arasında Muhteşem Lorenzo olarak anılan Lorenzo de Medici, Floransa Lordu oldu. Diplomat ve siyasetçi olmakla kalmayıp sanatçı, şair ve bilim adamlarına maddi yardımda bulundu. Floransa'da bir heykel bahçesi meydana getirdi. Yaşamı süresince Floransa altın çağını yaşadı.
Lorenzo; Leonardo Da Vinci, Boticelli, Michelengelo gibi yüzyılın en iyi Rönesans ressamlarını yanında tutuyor, himayesinde çalışmalarını sağlayarak sanatlarını icra etmelerine destek oluyordu. Michelangelo, Boticelli, Donatello, Ghirlandaio, Lippi ve Da Vinci gibi sanatçıları himayesine almış, desteklemiş ve imkân sağlamıştı. Bilim, mimari, edebiyat, felsefe, müzik, tiyatro, heykel, resim, fresk gibi nice bilimsel ve sanatsal faaliyet o günlerden itibaren Avrupa’ya yayılmaya başlamıştır. Michelangelo daha çok küçük yaşlarda, çırakken Medici Lorenzo'nun dikkatini çekmişti. Lorenzo’nun Michelengelo’yu himayesi altına almasıyla Michelengelo kendini bu şekilde geliştirme fırsatı bulmuş, günümüze birçok eser bırakmıştır. Medici ailesi güçlerini göstermek amacıyla kendilerine şapel yaptırmıştır: Medici Şapeli.
Bu dönemlerde 1478 tarihinde Pazzi Komplosu olarak geçen, Medici’lerin düşmanı olan Pazzi ailesi tarafından düzenlenmiş bir suikastte Lorenzo yaralanmış, kardeşi Giuliano sayısız bıçak darbesi ve kafasına aldığı kılıç yarasıyla vahşi bir şekilde Floransa Katedrali’nde katledilmişti. “Kudas Ayini” töreninde gerçekleştirilen bu suikast dini açıdan halk tarafından da kabul edilemez bir suç haline gelmişti. Halk tarafından çok sevilen Giuliano de Medici’nin vahşice katledilmesi isyana ve komploculara karşı bir intikama sebep olmuştur. Suikastin işbirlikçileri meydanda asılmış, komplonun mimarı olan Jacopo de Pazzi, Floransa’dan kaçmış ancak sonradan yakalanmıştır.
Katillerden biri olan Baroncelli adında bir tüccar İstanbul’a kaçmış ancak Lorenzo’nun Fatih Sultan Mehmet ile kurmuş olduğu iyi ilişkiler sayesinde Lorenzo, Baroncelli’yi iade ettirerek astırmıştır.
Medici Bankası aynı zamanda Lorenzo döneminde geri dönmeyen kredi hesapları yüzünden kötü günler yaşamıştı. Sıkıntıya düşen bankayı kurtarmak için güven sarsıcı önlemler alan Lorenzo, devlet fonlarını kötüye kullanmış ve ticaret için Volterra şehri ile girdiği çatışma kendisine pahalıya patlamış ve hayatını kaybetmiştir.
Lorenzo’nun 1491 yılında ölümüyle oğlu II. Piero başa geçmiş lakin Fransa Kralı’nın VIII. Charles’ın, genç kraldan Pisa’yı kendi krallık topraklarına istemesi ve Piero’nun baskı sonucunda buna karşı gelememesi onun ülke içindeki konumunu ciddi ölçüde sarsmıştır. Halkın kinini üstünde toplaması ve Medici ailesine karşı oluşan muhalefet neticesinde, Medici hanedanı şehirden sürülmüş ve Floransa’da Cumhuriyet kurulmuştur.
Rönesans’ın bu dönemlerde ilerlemesini sağlayan önemli etkenlerden biri papaların desteği olmuştur. Sanata büyük önem veren II. Julius, Michelangelo’ya Sistine Şapeli’nin tavanının değiştirilmesi görevini vermesi ile bilinmiştir.
Söylenenlere göre, Michelengelo Mediciler sürüldüğünde onlara destek olmamış ve halk tarafında yer almıştır. Mediciler 1530'da beklenmedik şekilde Floransa'ya geri döndüğünde, Michelangelo kendi yaptığı şapeldeki gizli odalardan birinde haftalarca saklanmak zorunda kalmış. Saklandığı bu oda o kadar gizliymiş ki ancak 1975 yılında, duvarlarında Michelengelo çizimleriyle dolu bir şekilde bulunmuş.
Fakat Michelengelo’nun saklanma sebebi isyan sırasında korunmak için miydi, Mediciler geri döndüğünde onlardan gizlenmek için miydi tartışılır. Sonuçta iki ay sonra affedildiği ve şapeldeki işlerine devam ettiği söylenmekte.
Ancak Medici ailesinin affetmediği kişiler de var. 1513’te yeniden iktidara gelen Medici ailesi onları devirmeyi planlamış olan komplocuları sürgüne göndermişlerdir. Bunların arasında yine tanıdık bir isim vardı: Machiavelli. Machiavelli, ünlü eseri Prens'i Floransa'nın bir sonraki Medici hükümdarına, bir devletin nasıl ele geçirilip kontrolünün nasıl korunacağına dair bir rehber olarak adamış, Medici tarafında itibar kazanmaya çalışmış ancak başarısız olmuştur.
1513’ten 1519’a kadar Piero’nun oğlu, Muhteşem Lorenzo’nun torunu Lorenzo di Piero de Medici (1492-1519), Urbino Dükü ünvanı ile yönetime geçmiştir. 1532’de Floransa Cumhuriyeti hukuken bitmiş ve Dükalık kurulmuştur. 1532-1537 yılları arasında Urbino Dükü Lorenzo de Piero’nun oğlu,Alessandro de Medici, uzak akrabası Lorenzino de Medici tarafından öldürülene dek Floransa Dükalığı’nın ilk dükü olarak hüküm sürmüştür. Bu tarihten sonra Floransa’da başka bir koldan Medici saltanatı başlamıştır.
Mediciler tarafından yıllarca biriktirilen paha biçilmez eserlerin çoğu Uffizi Galerisi’nde sergileniyor. Pitti Sarayı, Barcello Ulusal Müzesi, Vecchio Sarayı, Medici Riccardi Sarayı gibi birçok yerde bulunan diğer eserler de, dünya kültür mirası olarak kabul edilmekte ve görenleri etkilemektedir. Soylarının tükenmesi sebebiyle tarih sahnesinden çekilen Mediciler, eşsiz sanat eserleri ve kültür hazineleri ile isimlerini ölümsüzleştirmişlerdir. Ailenin yakın kolundan 2, uzak kolundan 1 Papa; kardinaller ve Fransa Kraliçeleri çıkmıştır.
Hikayelerinin daha pek çok ayrıntısı bulunan Medici Ailesi’nin tüccarlıktan başlayan inanılmaz yükseliş hikayesi ilginizi çektiyse, Medici: Masters of Florence dizisini izleyebilirsiniz.
Sanat Hukuku Enstitüsü
Proje Direktörü
Melisa Su Esat
KAYNAKÇALAR: