A. İnceleme ve Tanıtım
Rammstein, 1994 yılında Berlin’de kurulan ‘’Endüstriyel Metal’’ türünde sayısız kaliteli şarkıya imzasını atmış metal grubudur. 2019 yılında kendi isimleriyle çıkardıkları Rammstein albümünün 28 Mart 2019’da yayınlanmış Deutschland şarkısı, metal müzik başta olmak üzere tüm müzik camiasında yankılar uyandıran bir başyapıt olmuştur.
Almanya’nın tarihini ele alan grup üyeleri, milattan sonra 16 yılından günümüze kadar olan kesitini parça parça video kliplerine enjekte etmişlerdir. Aynı zamanda grubun 5 üyesi bu kronolojide oyuncu olarak yer almışlar ve yine başarılı bir esere imza atmışlardır.
B. GERMANIA MAGNA 16 AD
Başlangıçta 4 grup üyesi milattan sonra 16 yılında Lejyoner olarak Romalılar tarafından ‘GERMANIA MAGNA’ olarak ifade edilen Alman coğrafyasında işgalci kuvvetleri temsil etmektedir. O dönemlerde sürekli Latin-Aryan kanının aktığı bu coğrafyada ağacın üstünde asılan insanları ve başı gövdesinden ayrılmış bir Lejyonu gördükleri sahnede bir ‘kurt’ ve ‘Siyahi Kadın’ görülmektedir. Kurt, Türklerde olduğu kadar Alman kültüründe de önemli bir simgedir. Romanın ‘kartal’ simgesine karşın Almanların ‘kurt’ simgesi önemli bir metafordur.
Siyahi Kadın ise bu videoda başrolü çeken çok önemli bir karakterdir. Alman halkından bir kadın gibi gözüken bu kişi aslında Almanya'yı temsil etmektedir.
C. WEIMAR YILLARI, SED VE DİN ADAMLARI
Sırada karşımıza halkın çığlık ve kahkahaları arasında yumruklaşan iki insan çıkmaktadır. Weimar Cumhuriyeti yıllarında geçen bu sahnede güzel melodi eşliğine sözler sarfedilmeye başlıyor. DU, HAST VIEL GEWEINT (Sen, çok ağladın) IM GEIST GETRENNT (Ruhta koptun) IM HERZ VEREINT (Kalpte birleştin). Grup üyelerinin hepsi Doğu Almanya’da büyüyen insanlardır. Bu nedenle toplumun ayrışması, acılar çekmesi kavramlarına oldukça aşinadırlar. Ancak yine de toplumun her bir ferdinde anavatanın bir olması isteğinin var olduğunu da dile getirmişlerdir. Ayrıca iki insanın birbiriyle ölümüne kavga etmesine gülüp eğlenen insanların var olması da, toplumun yaşadığı kaostan beslenen insanların mevcudiyetine bir atıf gibi gözüküyor.
Ardından Alman Sosyalist Birlik Partisi, (SED) kadrajımıza girmektedir. Grubun vokali olan Till Lindemann, SED Merkez Komitesi Genel Sekreteri olan Erich Honecher kılığında karşımıza çıkmaktadır. Bu dönemde Doğu Almanya, Batı Almanya’dan oldukça geri kalmış, halkı açlık ve sefaletle boğuşmaktaydı. Eğlencenin dibine vuran bu insanlar aslında genel manada yönetenlerin, yönetilen halkın karşısında ne konumda olduklarını çarpıcı şekilde ortaya koymaktadır. Ayrıca Siyahi Kadın burada da Erich Honecher’in yanında gözükmesi oldukça ilgi çekicidir.
Son olarak karşımıza çıkan din adamları, askerlerin bulunduğu yemek masasının yanında büyük bir ziyafet vermektedir. Ancak bu masada garip olan 2 şey vardır. Birincisi, masadaki ziyafet Siyahi Kadının üzerine kurulmuştur. İkincisi ise ziyafet masasının altında acı çeken insanlar mevcuttur. Burada aslında asker, din adamı gibi sınıfsal üstünlüğünü kullanan insanların anavatanını sömürürken, halkın sefalet, yoksulluk gibi dertlerle acı içinde kıvrandığı oldukça sert bir üslupla anlatılmıştır.
SED’de bulunan insanların yaptığı eğlenceyle din adamlarının yaptığı ziyafetin bir arada gösterilmesi grubun kasıtlı bir tercihi gibi duruyor.
D. WEIMAR’DAN 3.REICH’A
Sırada karşımıza Weimar yıllarında aktif olarak kullanılan bir hapishane çıkmaktadır. 1920’lerde Weimar Cumhuriyetinde 2 önemli olay vuku bulmuştur. Birincisi, yeni sosyal demokrat parti 1920’lerden önce süregelen cezaların ‘ibret-i alem’ olması hususuna ket vurarak, cezaların daha hümanist olması hususunda reformlara gitmiştir. Ancak yine de pratikte başarılı olamamış, 1. Dünya Savaşı sonrası Almanya’da radikalize olan topluma sopa göstermeye devam etmiştir. İkinci önemli olay ise videoda havaya saçılan paralardan da anlaşılacağı üzere ‘Hiperenflasyon’ yaşanmasıdır. O dönemde para öyle bir değer kaybetmiştir ki 1 yumurtanın fiyatı 320 milyar Reichsmark gibi absürt bir fiyata satılmaktaydı. Sanırım filmin sonunu tahmin edebiliyorsunuz...
İnsanlar ekonomik sisteme olan inançlarını yitirdiklerinde, aynı zamanda siyasi sisteme olan inançlarını da kaybederler!
Borçlar artmış, halk fakirleşmiş hatta ödenemeyen dış borçlar nedeniyle yabancı devletler bazı finansal bölgeleri geçici işgal etmiştir. Tüm bu sebeplerin sonucu olarak toplum radikalize olmuş ve toplumu ne yazık ki videoda da gösterilen Nazizm’e götürmüştür.
Yahudi infaz sahnesi aşırı çarpıcı biçimde ele alınmıştır. Sahnenin girişinde gösterilen V2 roketleri, Almanya’da propaganda aracı olarak kullanılmaktan öteye gidemeyen bir projedir. Öyle ki, bu roketlerin üretimi sırasında ölen yahudi sayısı, bu roketler sebebiyle hayatını kaybeden insan sayısından daha fazladır. Ayrıca infaz anında dizilmiş yahudilerin sol göğüsünde armalar asılmıştır. Bu armalar soldan sağa, eşcinsel(pembe arma), yahudi(sarı davut yıldızı) ve suç işlemiş yahudi(örneğin sosyalist yahudi) şeklinde sıralanmıştır. Bu bize o dönem insan haklarının ne derecede askıya alındığını ince detaylarla ama çarpıcı şekilde aktarıyor. Ayrıca gamalı haç küpeli Siyahi Kadınımız burada da bizlere göz kırpıyor.
E. HAYAL KIRIKLIĞINDAN ÇÖKÜŞE
Videonun devamında Batı Almanya’da faaliyet gösteren Rote Armee Fraction (RAF) teröristlerinin Siyahi Kadın’ı sürükleyerek kaçırdığı göze çarpmakta, ardından din adamlarıyla SS birliklerinin beraber kitap ve belgeleri ateşe verdikleri görülmektedir. Rammstein ekibi bu sahnede, Nazilerin savaşı kaybetmesiyle beraber çekildikleri topraklardaki tüm suç içeren belgeleri imha etmeye çalışmasını, radikal dinci bir grupla beraber gerçekleştirmesi gibi bir sahne tercihiyle akıllarda soru işaretleri bırakmaya devam ediyor.
Bir doğum sahnesi gerçekleşiyor! Burada doğum yapan Siyahi Kadın. Normalde akıllarda Alman denince canlanan beyaz tenli sarışın mavi gözlü bir insan yerine Almanya’yı simgeleyen kişi için siyahi bir kadının tercih edilmesi neden? Doğum sahnesinde çirkin(!) sayılabilecek bir köpek doğuyor ve doğumu yaptıran ve çevresindekiler Hayal kırıklığına uğruyor! Fikrimce buradaki anlatımda siyahi kadın seçilmesi ve doğumda saf bir cins yerine kırma bir hayvanın dünyaya gelmesi aslında Nazi döneminde doruklara ulaşan ‘Saf Aryan Irkı’ beklentisini yerle bir etmek için seçilen kasıtlı bir tercihe benziyor. Aslında Almanya ulusunda beklendiği gibi saf bir ırkın var olmadığı, içinde farklı etnik ögelerin barındığı sonucuna ulaşılıyor.
Ve çöküş gerçekleşiyor! Beklentilerin karşılanmaması, sistemin ‘çatırdamasına’ sebep oluyor. Almanya’yı temsil eden kadınımız bu sefer silah ve zırhını kuşanmış kendi halkının birbiriyle olan çarpışmasına tanık oluyor. Gözünden süzülen yaşlar bunun kanıtı tesirinde. İşler tersine dönmüş bir şekilde karşımıza ‘arındırıcı şiddet’ çıkıyor. Herkesin gözünde karşı taraftan intikam alma isteği varken savaşın neferi gibi gözüken Almanya’nın gözlerinden yaş akıyor...
E. Son
Fikrimce, Almanya figürünün hem SED sahnesinde hem Weimar Hapishanelerinde hem de yahudi infaz sahnesinde gözüküyor olması manidardır. Farkettiyseniz her bir sahnede Almanya figürü başrolde değil ‘yancı’ konumunda. Komutları veren değil emirleri uygulayan bir ‘sekreter’ gibi gözüküyor. Yani aslında Almanya dediğimiz şey bir dolaylamadan başka bir şey değil. SED döneminde de, Weimar döneminde de Nazi döneminde de Almanya oradaydı. Evet Almanya zamanında Nazi’ydi, Komünist’ti, Sosyal Demokrat’tı. Ama etken sıfatta değil edilgen sıfatta yer alıyordu. Toplumun evrimleşmesiyle devlet de evrimleşti.
Son olarak sözlerin genelinde ve özellikle nakarattaki WILL DICH LIEBEN UND VERDAMMEN (Seni sevmek ve lanetlemek istiyorum) tabiriyle bence Rammstein grubu kendi ülkesini objektif bir şekilde anlatmaya çalıştı. Hem ülkesine sevgi beslerlerken, bu sevginin fanatikçe olmadığı, tarihlerindeki hataları kabullendikleri sonucuna ulaşılıyor. Keşke böyle kritikler sanat camiamızda kendi ülkemiz için de özgürce yapılabilse...
Sanat Hukuku Enstitüsü
Proje Direktörü
Ege Ergün
İlgili Video Linki:
https://www.youtube.com/watch?v=NeQM1c-XCDc
Kaynakça:
https://sbd.aku.edu.tr/arsiv/c15s1/c15s1b4nihatyilmaz.pdf
https://tr.wikipedia.org/wiki/Erich_Honecker
https://tr.wikipedia.org/wiki/Almanya_Sosyalist_Birlik_Partisi
https://www.bbc.com/news/world-europe-35354812
https://en.wikipedia.org/wiki/Georg_Rickhey
https://en.wikipedia.org/wiki/Red_Army_Faction
https://www.dw.com/tr/buras%C4%B1-stasi-hapishanesi/a-18410590 https://en.wikipedia.org/wiki/German_Autumn